Hoofdluis, en dan?

Hoofdluis, niet pluis.

Wat is hoofdluis precies?
Hoofdluis is een parasiet die leeft van bloed. Een hoofdluis varieert in grootte van een ½ mm, tot ongeveer 3 mm, dat is van een punt tot een sesamzaadje. Een luis bijt 3tot 6 keer per dag voor een beetje bloed. Het speeksel van de luis heeft een antistollingsmiddeltje in zich, waardoor het wondje heftig gaat jeuken. Als een luis enige tijd geen bloed heeft gehad, sterft hij. Een luis kan wel 24 tot 48 uur zonder bloed. Een luis legt ongeveer 3 tot 6 eitjes per dag. Deze worden neten genoemd. Luizen blijven ongeveer een maand in leven. Na tien dagen zijn ze geslachtsrijp en kunnen ze nieuwe neten leggen. Uitgaande van een luis die 30 dagen leeft, waarvan 20 geslachtsrijp, kun je je de luizenuitbraak wel voorstellen, wanneer er niets aan gedaan wordt.

Neten.
De neten worden met een kleverige substantie aan de haar vastgekleefd, ongeveer 1 à 2cm van de hoofdhuid vandaan.
De verse neet zit als een dun kokertje rond de haar. Bijna niet te zien, maar wel te voelen. De neet groeit van dun kokertje naar een gelig ovaaltje, een beetje als een half hartje aan een haar. Als de neet bijna op uitkomen staat, lijkt deze bruinig. Na 8 à 9 dagen komt de neet uit. Er blijft dan een witte neet achter. Deze zit nog steeds aan de haar gekleefd. Ook dode neten blijven aan de haren gekleefd zitten. Deze dienen verwijderd te worden, wat het best gaat met behulp van een mengsel van crèmespoeling, azijn en water en een netenkam. Lees hier meer over bij het stukje Wat is er aan te doen?

Hoe krijg je luizen?
Luizen lopen van de ene persoon naar de volgende. Dit kan via het hoofd, tijdens het spelen en stoeien, maar ook tijdens het gezamenlijk de koppen bij elkaar steken om een probleem samen op te lossen, of bij het samen een werkstukje maken en dergelijke.
Natuurlijk lopen veel luizen ook over bij de kapstok. Om dit tegen te gaan kun je het best luizencapes gebruiken, of luizenzakken. Denk hierbij ook aan de gymles en sportclubs. Zie voor meer info over de luizencapes bij het stukje Hoe zijn luizen (zoveel mogelijk) te voorkomen.

Fabeltjes over hoofdluis.
* Luizen kunnen niet springen. Ook kunnen ze niet vliegen of zwemmen.
* Een hoofdluis is kieskeurig, en komt echt alleen voor op de behaarde delen van het hoofd. Bovendien is de luis niet alleen kieskeurig qua lichaamsdeel, maar ook qua gastheer. Een luis “kiest” ook voor zijn soort gastheer, een hond, of een kat, of een konijn of een mens. Een hoofdluis kun je dus niet overkrijgen van je huisdier.
* Luizen hebben geen voorkeur voor schoon of vies haar.
* Luizen gaan niet vanzelf over. Je zult echt hard moeten werken met stofkam, netenkam en luisdodende shampoo.

Feiten over hoofdluis.
* Luizen kunnen hun kleur enigszins aanpassen aan de haarkleur van hun gastheer of –vrouw. Ze zijn soms dus heel moeilijk te zien.
* Ze zijn heel snel en hebben maar een kort contact nodig om van de ene persoon over te lopen op de volgende persoon.
* Kinderen zijn de meest bevattelijke besmettingshaard, omdat zij veelvuldig met elkaar in contact komen.


Wat is er aan te doen?

Ten eerste de luizen en neten te lijf gaan met speciale shampoo’s en lotions.
De meeste shampoo’s en lotions werken met chemische bestanddelen die de luizen en neten doden. Deze middelen zijn het meest effectief.
De bekendste merken zijn Loxazol, Noury en Prioderm.
Wel kan bij regelmatig herhaald gebruik van het zelfde middel de luis resistent raken.
Een middel zonder chemisch bestanddeel is XitLuis. De luis kan voor dit middel dus niet resistent worden en je spoelt geen chemische toestanden het milieu in. Dit middel zegt te werken door een laagje over de haar, luis en neet te leggen. De luis en neet verstikken en gaan dood. De werkzaamheid van dit middel schijnt iets minder effectief te zijn dan de reguliere shampoo’s en lotion.
Bij alle middeltjes de gebruiksaanwijzing goed lezen. Sommige shampoo’s of lotions moeten op droog haar worden aangebracht, anderen weer juist op vochtig haar. Sommige shampoo's kunnen niet tegen chloorwater. Kijk dit nog even na voor je naar de zwemles gaat.
Naast het gebruik van de lotions en shampoo’s dient er gedurende twee weken dagelijks gekamd te worden met een luizen en/of netenkam. Eerst dient op het vochtige haar een mengsel van crèmespoeling, azijn en water aangebracht te worden. Mengverhouding 1 deel cremespoeling/1 deel azijn/1 eetlepel water. Huishoudfolie strak om het hoofd wikkelen (Niet bij het gezicht) en een uur laten intrekken. Daarna de haren goed uitspoelen en uitkammen met in ieder geval een stofkam, maar beter nog een netenkam. Bij een netenkam staan de tandjes van de kam nog dichter bij elkaar, zodat de neten nog minder kans krijgen om te blijven zitten. Toch zullen er neten achterblijven, die met de hand uit de haren geplukt dienen te worden. Gelukkig laten de neten goed los na behandeling met het papje. Overigens hebben sommige shampoo’s en lotions al een middeltje in zich om de lijm van de neten af te breken. Bij deze producten heb je het extra papje van crèmespoeling, azijn en water niet nodig, maar er dient wel iedere dag gekamd te worden, tot alle luizen en neten zeker uit het haar verdwenen zijn, want achtergebleven, overlevende neten, worden luizen, die binnen enkele dagen weer voor vele nakomelingen gaan zorgen.

En als je dacht dat je er was, helaas. Aangezien de luizen 24 tot 48 uur zonder bloed kunnen overleven, moet alles waar luizen op kunnen zitten, goed schoongemaakt worden.
Denk hierbij aan kleding, handdoeken, beddengoed, mutsen, jassen, sjaals, knuffels, knuffeldoekjes, poppen (ook barbies), maar ook leunstoelen, bank, autozitjes (ook bij opa en oma). Helm (bromfiets, fiets, skeeler enz.).
Vloerbedekking, kussens op de bank, quilts, haarbandjes, kammen, speldjes, haarborstels.
Indien mogelijk op 60 graden wassen. Indien dat niet mogelijk is, een nachtje in een zak in de diepvries, of anders spullen een week in afgesloten plastic zakken bewaren. Daarna goed luchten. Vloerbedekking en matrassen goed stofzuigen.

Hoe zijn luizen (zoveel mogelijk) te voorkomen.
• Hang jassen, sjaals, mutsen en petjes onder luizencapejes. Deze “vangen” de luizen van een besmettingsbron en voorkomen verdere verspreiding naar de buren. Een jas die onder een capeje hangt, kan niet worden besmet, omdat de luis aan de bovenkant voorbij loopt en niet op de jas terecht kan komen.
• Lange haren in staarten, zodat luizen niet over kunnen steken.
• Geen petjes, mutsen, sjaals en dergelijke onderling ruilen..
• De preventieve werking van etherische oliën, zoals tea tree oil, is niet voor 100% werkzaam bewezen, maar kan ook geen kwaad.
• Meldt een uitbraak niet alleen op school, maar ook bij mensen in je omgeving, zodat ook zij hun kinderen kunnen nakijken. Hoe sneller je erbij bent, hoe sneller je er ook weer vanaf bent.

Succes met de voorkoming en bestrijding van de hoofdluis.
En bedenk,

Hoofdluis hebben is geen schande, niet behandelen wel.